اثربخشی آموزش مهارت های مقابله ای شناختی رفتاری و تنظیم هیجان بر بهبود سلامت روان شناختی کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش مهارت های مقابله¬ای شناختی رفتاری و تنظیم هیجان بر بهبود سلامت روان شناختی کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست انجام گرفت. روش این مطالعه آزمایشی و طرح آن پیش آزمون پس آزمون چند گروهی بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه¬ی کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست شهر اردبیل در سال 1392 تشکیل دادند (83n=). از بین آن ها 45 نفر به روش نمونه¬گیری تصادفی ساده انتخاب و بعد از انجام مصاحبه بالینی در سه گروه آموزش مهارت های مقابله¬ای شناختی رفتاری (15n=)، آموزش تنظیم هیجان (15n=) و گواه (15n=) به تصادف جایگزین شدند. هر سه گروه در مراحل پیش و پس آزمون به فهرست علائم 90 سوالی و پرسشنامه های ناامیدی بک، شادکامی آکسفورد و عزت نفس روزنبرگ پاسخ دادند. نمرات پس آزمون هر سه گروه نیز با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بنفرونی تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که تفاوت آماری معنی¬داری بین سه گروه آموزش مهارت های مقابله¬ای شناختی رفتاری، تنظیم هیجان و گروه گواه در نمره کلی آزمون فهرست علائم 90 سوالی و خرده مقیاس های شکایات جسمانی، حساسیت در روابط بین فردی، اضطراب، افسردگی، وسواس – اجبار، ترس مرضی و روان پریشی وجود دارد. نتایج آزمون تعقیبی نیز نشان داد که در ابعاد افسردگی، ترس مرضی و روان پریشی آموزش مهارت مقابله¬ای شناختی رفتاری ولی در بعد وسواس- اجبار تنظیم هیجان اثربخش بود. در ابعاد حساسیت در روابط بین فردی، اضطراب، شکایت جسمانی و نمره کلی آزمون نیز هر دو روش آموزشی به یک اندازه اثربخش بودند. همچنین تفاوت آماری معنی¬داری بین میانگین نمرات سه گروه آموزش مهارت های مقابله¬ای شناختی رفتاری، تنظیم هیجان و گروه کنترل در ناامیدی، شادکامی و عزت نفس وجود داشت. این نتایج نشان می¬دهند که این دو شیوه مداخله به یک اندازه بر بهبود سلامت روان شناختی کودکان و نوجوانان بی¬سرپرست و بد سرپرست تاثیر دارند.